Diagnoza dysleksji rozwojowej czyli zespołu specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania składa się z kilku etapów badawczych.
Opinia o specyficznych trudnościach w uczeniu się może być wydana uczniowi nie wcześniej niż po ukończeniu klasy III i zazwyczaj nie później niż do ukończenia szkoły podstawowej (w szczególnych sytuacjach również po jej ukończeniu).
Schemat diagnozy dysleksji uzależniony jest od wieku dziecka.
Wariant 1 – dziecko jest uczniem klas 1-3
Przeprowadzamy badanie pedagogiczne w kierunku ryzyka wystąpienia specyficznych trudności szkolnych. Zwykle obejmuje ono 1-2 spotkania diagnostyczne. Jeżeli badanie wykaże trudności w zakresie funkcji percepcyjno-motorycznych leżących u podłoża złożonej czynności czytania i pisania, stwierdza się potrzebę objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną z uwagi na ryzyko dysleksji, w tym objęcia go zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi bądź pracą pod kierunkiem specjalisty terapeuty pedagogicznego w domu. Na czas pracy korekcyjno-kompensacyjnej dostosowywane są metody pracy, egzekwowania wiedzy oraz oceniania dziecka w celu wyrównania szans edukacyjnych i przeciwdziałania niepowodzeniom szkolnym.
W procesie diagnostycznym na tym etapie niezbędne będą informacje o funkcjonowaniu dziecka w szkole (w tym o jego trudnościach w obszarze czytania, pisania). Przeprowadzany jest szczegółowy wywiad diagnostyczny (uwzględniający m.in.: uzyskanie informacji o występowaniu trudności w czytaniu i pisaniu w rodzinie, zabranie informacji nt. obecnych trudności oraz objawów dysharmonii w poprzednich etapach rozwojowych dziecka (okres przedszkolny, diagnoza dojrzałości szkolnej). Wskazane jest uwzględnienie innych możliwych przyczyn niepowodzeń w nauce czytania i pisania. Diagnosta może zalecić rodzicom wykonanie dziecku badań okulistycznych i ortoptycznych, a także badania słuchu i przetwarzania słuchowego.
Wariant 2 – dziecko jest uczniem klas 4-8
W tym przypadku mamy dwa mozliwe rozwiązania: Pierwsze jeśli dziecko było wcześniej diagnozowane – drugie – jeśli nie było.
A) Jest to kolejna diagnoza – jeśli dziecko na wcześniejszych etapach ujawniało symptomy trudności szkolnych w czytaniu i pisaniu, było objęte zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi/pracą pod kierunkiem specjalisty w domu, a trudności utrzymują się lub nasilają, przeprowadzane jest ponowne badanie w kierunku specyficznych trudności szkolnych. Dziecko powinno wykazać się znajomością zasad pisowni polskiej. Wskazane jest również dostarczenie dowodów pracy w zakresie występujących trudności.
B) Jest to pierwsza diagnoza – jeśli dziecko nie było wcześniej diagnozowane, a przeprowadzona diagnoza wskazuje na nieprawidłowości w obszarze funkcji ważnych dla złożonych czynności pisania i czytania, wówczas wydawana jest opinia o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole oraz zalecenia pracy nad występującymi trudnościami (w szkole lub po kierunkiem specjalisty w domu). Na czas pracy korekcyjno-kompensacyjnej w opinii zalecane jest dostosowania metod pracy, sposobu egzekwowania wiedzy oraz oceniania ucznia. Po około dwuletniej pracy korekcyjno-kompensacyjnej dokonywana jest ponowna diagnoza i w sytuacji utrzymujących się trudności stawiane jest rozpoznanie specyficznych trudności szkolnych – dysleksji rozwojowej.
Co warto wiedzieć:
Określenie rozwojowa oznacza, że symptomy dysleksji występują na każdym etapie rozwojowym, nie pojawiają się nagle. Występują na każdym etapie nauki szkolnej, można je zaobserwować już w toku edukacji przedszkolnej. Określenie – specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu podkreśla, że występują one u dzieci w normie intelektualnej.
Opinia stwierdzająca występowanie specyficznych trudności w uczeniu się (dysleksji, dysgrafii, dysortografii, dyskalkulii) raz wydana zachowuje swoją ważność do końca edukacji szkolnej badanego dziecka.
Nie diagnozuje się dysleksji rozwojowej w sytuacji, gdy trudności w czytaniu i pisaniu:
- są wynikiem złego funkcjonowania narządów zmysłu (niedosłuchem lub wadą wzroku),
- są skutkiem schorzenia neurologicznego (mózgowe porażenie dziecięce, epilepsja),
- są związane z niższym niż przeciętny ilorazem inteligencji,
- wynikają wyłącznie z braku treningu/zaniedbań edukacyjnych
