Diagnoza dysleksji rozwojowej czyli zespołu specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania składa się z kilku etapów badawczych.
Opinia o specyficznych trudnościach w uczeniu się może być wydana uczniowi nie wcześniej niż po ukończeniu klasy III i zazwyczaj nie później niż do ukończenia szkoły podstawowej (w szczególnych sytuacjach również po jej ukończeniu).
Schemat diagnozy dysleksji uzależniony jest od wieku dziecka.
Wariant 1 – dziecko jest uczniem klas 1-3
Przeprowadzamy badanie pedagogiczne w kierunku ryzyka wystąpienia specyficznych trudności szkolnych. Zwykle obejmuje ono 1-2 spotkania diagnostyczne. Jeżeli badanie wykaże trudności w zakresie funkcji percepcyjno-motorycznych leżących u podłoża złożonej czynności czytania i pisania, stwierdza się potrzebę objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną z uwagi na ryzyko dysleksji, w tym objęcia go zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi bądź pracą pod kierunkiem specjalisty terapeuty pedagogicznego w domu. Na czas pracy korekcyjno-kompensacyjnej dostosowywane są metody pracy, egzekwowania wiedzy oraz oceniania dziecka w celu wyrównania szans edukacyjnych i przeciwdziałania niepowodzeniom szkolnym.
W procesie diagnostycznym na tym etapie niezbędne będą informacje o funkcjonowaniu dziecka w szkole (w tym o jego trudnościach w obszarze czytania, pisania). Przeprowadzany jest szczegółowy wywiad diagnostyczny (uwzględniający m.in.: uzyskanie informacji o występowaniu trudności w czytaniu i pisaniu w rodzinie, zabranie informacji nt. obecnych trudności oraz objawów dysharmonii w poprzednich etapach rozwojowych dziecka (okres przedszkolny, diagnoza dojrzałości szkolnej). Wskazane jest uwzględnienie innych możliwych przyczyn niepowodzeń w nauce czytania i pisania. Diagnosta może zalecić rodzicom wykonanie dziecku badań okulistycznych i ortoptycznych, a także badania słuchu i przetwarzania słuchowego.
Wariant 2 – dziecko jest uczniem klas 4-8
W tym przypadku mamy dwa mozliwe rozwiązania: Pierwsze jeśli dziecko było wcześniej diagnozowane – drugie – jeśli nie było.
A) Jest to kolejna diagnoza – jeśli dziecko na wcześniejszych etapach ujawniało symptomy trudności szkolnych w czytaniu i pisaniu, było objęte zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi/pracą pod kierunkiem specjalisty w domu, a trudności utrzymują się lub nasilają, przeprowadzane jest ponowne badanie w kierunku specyficznych trudności szkolnych. Dziecko powinno wykazać się znajomością zasad pisowni polskiej. Wskazane jest również dostarczenie dowodów pracy w zakresie występujących trudności.
B) Jest to pierwsza diagnoza – jeśli dziecko nie było wcześniej diagnozowane, a przeprowadzona diagnoza wskazuje na nieprawidłowości w obszarze funkcji ważnych dla złożonych czynności pisania i czytania, wówczas wydawana jest opinia o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole oraz zalecenia pracy nad występującymi trudnościami (w szkole lub po kierunkiem specjalisty w domu). Na czas pracy korekcyjno-kompensacyjnej w opinii zalecane jest dostosowania metod pracy, sposobu egzekwowania wiedzy oraz oceniania ucznia. Po około dwuletniej pracy korekcyjno-kompensacyjnej dokonywana jest ponowna diagnoza i w sytuacji utrzymujących się trudności stawiane jest rozpoznanie specyficznych trudności szkolnych – dysleksji rozwojowej.
Co warto wiedzieć:
Określenie rozwojowa oznacza, że symptomy dysleksji występują na każdym etapie rozwojowym, nie pojawiają się nagle. Występują na każdym etapie nauki szkolnej, można je zaobserwować już w toku edukacji przedszkolnej. Określenie – specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu podkreśla, że występują one u dzieci w normie intelektualnej.
Opinia stwierdzająca występowanie specyficznych trudności w uczeniu się (dysleksji, dysgrafii, dysortografii, dyskalkulii) raz wydana zachowuje swoją ważność do końca edukacji szkolnej badanego dziecka.
Nie diagnozuje się dysleksji rozwojowej w sytuacji, gdy trudności w czytaniu i pisaniu:
- są wynikiem złego funkcjonowania narządów zmysłu (niedosłuchem lub wadą wzroku),
- są skutkiem schorzenia neurologicznego (mózgowe porażenie dziecięce, epilepsja),
- są związane z niższym niż przeciętny ilorazem inteligencji,
- wynikają wyłącznie z braku treningu/zaniedbań edukacyjnych
W przypadku, gdy jest to jedna z wielu form siadania na podłodze wybierana przez dziecko od czasu do czasu, nie należy się tym martwić. Nie powinno to dziecku zaszkodzić.
Jeśli podczas obserwacji rozwoju dziecka cokolwiek nas zaniepokoi, warto zasięgnąć porady fizjoterapeuty. Czasami potrzebna jest tylko zmiana sposobu pielęgnacji lub niewielka interwencja, ale jeśli wykonana zostanie ona we właściwym momencie i na wczesnym etapie, może dać doskonałe i trwałe rezultaty.
