W naszym codziennym życiu często mówimy o wrażeniach płynących ze zmysłów smaku, węchu, wzroku, słuchu, dotyku i równowagi. Jednak zmysł czucia głębokiego jest nam absolutnie niezbędny do prawidłowego funkcjonowania, ale rzadko o nim rozmawiamy.
Tymczasem zmysł czucia głębokiego, inaczej propriocepcja, to bardzo ważna sfera rozwoju dziecka, gdyż dotyczy sygnałów płynących z całego jego ciała, zarówno mięśni, stawów jak i łączących je ścięgien. Ma ona ogromne znaczenie dla rozwoju umiejętności sterowania swoim ciałem i odpowiedniego dostosowywania siły używanej podczas wykonywania różnych czynności.
Bodźce proprioceptywne płyną do naszego mózgu, gdy uruchamiamy mięśnie lub dociskamy nasze ciało do twardej powierzchni. W odróżnieniu od zmysłu dotyku (czucia powierzchniowego) kontakt z powierzchnią zewnętrzną musi być mocny, tak aby uruchomiona została tkanka mięśniowa, ścięgna lub stawy. Wrażenia proprioceptywne napływają z każdej części naszego ciała. Na przykład podczas ssania lub gryzienia dziecko odbiera bodźce proprioceptywne płynące z jamy ustnej (stawu żuchwy, mięśni policzkowych, mięśni języka), podczas zapinania guzików odczytuje bodźce płynące z receptorów czucia głębokiego zlokalizowanych w palcach rąk, a gdy próbuje stanąć na palcach lub założyć za ciasne buty, bodźce proprioceptywne napływające ze stóp.
Pierwsze wrażenia czucia głębokiego docierają do małego dziecka już podczas przechodzenia przez kanał rodny, później podczas mocnego przytulania, zawijania w chustę lub kocyk. Maleństwo nie mające jeszcze dobrze rozwiniętego zmysłu wzroku, używa już bardzo intensywnie zmysłu czucia głębokiego ssąc pierś bądź smoczek.
Bardzo silną stymulację proprioceptywną małe dziecko otrzymuje na etapie czworakowania, gdyż dociska wówczas całym ciężarem ciała swoje stawy kolanowe i nadgarstki. (Ważne jest, aby dziecko nie ominęło tego etapu rozwoju, gdyż ma on również bardzo istotne znaczenie dla rozwoju koordynacji bilateralnej.)
Następnie, po oderwaniu się dziecka od podłoża i opanowaniu umiejętności chodzenia, silną stymulacją czucia głębokiego są dla niego skoki, przepychanie się z inną osobą, pchanie ciężkich przedmiotów, wspinanie się na drabinki, przeciąganie liny, lepienie z plasteliny i gliny, budowanie z klocków, które trzeba ze sobą połączyć. Wrażeń proprioceptywnych dostarcza nam przede wszystkim ruch i tzw. „ciężka praca mięśni” , co warto zapewnić na każdym etapie rozwoju dziecka.
